Zgodnie z dotychczasowym prawem, upadłość działalności gospodarczej przedsiębiorca mógł ogłosić po zamknięciu działalności, czyli de facto była ona narzędziem dla osób fizycznych. Tymczasem, po tym, jak prezydent podpisał ustawę z dnia 30 sierpnia 2019 r., która dotyczy zmiany ustawy Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw, zmiany w procedurze postępowania w zakresie upadłości obejmą także przedsiębiorców prowadzących mikroprzedsiębiorstwa. Nowe przepisy będą obowiązują od 24 marca 2020 roku.
Nowelizacja prawa upadłościowego
Z punktu widzenia przedsiębiorców, najważniejszą zmianą nowelizacji jest to, że poszerza ona krąg osób, które będą mogły zyskać szansę na oddłużenie w sytuacji, w której popadły w kłopoty finansowe. Procedura ta – jak pokazują statystyki – jest coraz częściej przez Polaków wykorzystywana – dla przykładu w 2018 r. ogłoszono ją 6,5 tys. razy, a w 2019 r. – 7,2 tys. razy. Niemcy natomiast już od kilku lat sięgają po ten instrument około 100 tys. razy rocznie. Po nowelizacji, która obejmie jednoosobowe firmy, statystyki te prawdopodobnie wzrosną, dając wielu Polakom szansę na życie bez długów po ogłoszeniu upadłości działalności gospodarczej.
Właściciele jednoosobowych działalności jak konsumenci
Po wejściu nowych przepisów, zgodnie z założeniami Ministerstwa Sprawiedliwości, zrównana zostanie sytuacja osób fizycznych, które prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, z konsumentami. W praktyce oznacza to, że właściciele jednoosobowych firm będą mogli :
- ogłosić upadłość na zasadach takich, jakie obowiązują konsumentów;
- wystąpić o ogłoszenie upadłości niezależnie od tego, czy prowadzą lub prowadzili działalność gospodarczą.
Przed nowelizacją w świetle prawa upadłościowego firmy jednoosobowe traktowane były tak samo jako spółki prawa handlowego. To powodowało, że nawet po ogłoszeniu upadłości działalności gospodarczej firmy te nadal pozostawały z długami – mimo że cały ich majątek został sprzedany.
Obecnie przedsiębiorcy z jednoosobową działalnością, podobnie jak konsumenci, będą mogli wnioskować o upadłość nie częściej niż raz na 10 lat. Wyjątkiem jest sytuacja, której wnioskujący może wykazać, że oddłużenie jest możliwe i konieczne ze względów humanitarnych, jak na przykład nieuleczalna choroba.
Upadłość przedsiębiorców bez zmian
Przedsiębiorcy prowadzący większe firmy również mogą występować o ogłoszenie upadłości. W tym przypadku będziemy mieli do czynienia z upadłością przedsiębiorców, która jest procedurą znacznie bardziej sformalizowaną. Po pierwsze, taki przedsiębiorca, jeśli stanie się niewypłacalny, powinien w terminie 14 dni złożyć wniosek o upadłość przedsiębiorcy. Przy czym przyczyną niewypłacalności nie może być umyślne działanie czy rażące niedbalstwo – to wpłynie na oddalenie wniosku.
Upadłość działalności gospodarczej nie dla wszystkich
Jeżeli sąd uzna, że dłużnik celowo doprowadził do niewypłacalności lub w sposób istotny swoim postępowaniem zwiększył jej stopień, może odmówić oddłużenia. Na niekorzyść świadczyć będą działania takie jak: celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, trwonienie majątku.
Resort sprawiedliwości zadbał ponadto, by po ogłoszeniu upadłości działalności gospodarczej na znowelizowanych zasadach upadły nie stał się bezdomnym z dnia na dzień. Po sprzedaniu mieszkalnych nieruchomości, zostanie mu wydzielona kwota, która pokryje koszty wynajmowania mieszkania przez okres dwóch lat lub wynajmowania lokalu pozwalającego na dalsze prowadzenie działalności.
Głosy krytyki
Wprowadzenie upadłości działalności gospodarczej na zasadach obowiązujących w wypadku osób fizycznych będących konsumentami spotkało się też z pewnymi zastrzeżeniami zgłaszanymi głównie przez instytucje bankowe. Wyrażają one obawy o to, że w świetle nowych przepisów osoby fizyczne mogą decydować się na prowadzenie działalności gospodarczej, a następnie pochopnie zaciągać zobowiązania wobec kontrahentów, których nie będą w stanie spłacać. Skutkiem tego będą niefrasobliwie występować z wnioskami o ogłoszenie upadłości, co w praktyce zwiększy obciążenie sadów, a bankom przysporzy strat.
Podsumowanie
Po nowelizacji procedura ogłaszania upadłości działalności gospodarczej odłączona zostaje od upadłości przedsiębiorców, co działa na korzyść właścicieli jednoosobowych firm. Zrównanie ich statusu z konsumentami przy ubieganiu się o upadłość daje obu grupom szansę na uregulowanie kłopotów finansowych w sposób, który umożliwi wyjście na prostą poprzez częściowe lub całkowite oddłużenie. Zliberalizowanie zmian w prawie upadłościowym wpłynie na upowszechnienie instytucji upadłości, dając wielu Polakom szansę na nowe życie.