Zgodnie z brzmieniem Art. 49113 Prawo upadłościowe
1. Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.
Mimo tego, że podstawowym celem ustawy jest oddłużenie zasługujących na to konsumentów, w minimalnym stopniu zawarto także element socjalny. Wyraża się to w przekonaniu, że w sytuacji oddania przez dłużnika całego majątku syndykowi, musi mieć on zapewnioną ochronę przed bezdomnością. Art. 49113 ust. 1 PrUp mówi o obowiązku zapewnienia upadłemu dłużnikowi możliwości finansowych na cel wynajmu innego lokalu mieszkalnego na okres od 12 miesięcy do 24 miesięcy. Owa procedura nie jest obligatoryjna, ponieważ wykonywana jest z wymogiem istnienia “konieczności zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu”.
Żeby powstało prawo do wydzielenia upadłemu dłużnikowi sumy, która potrzebna jest na pokrycie kosztów mieszkania, muszą zostać spełnione pewne warunki. W skład masy upadłości musi wchodzić dom lub lokal mieszkalny, zamieszkały przez upadłego w momencie ogłoszenia upadłości. Tytuł własności wynikać może zarówno z własności hipotecznej, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu, jak i odrębnej własności budynku na nieruchomości w użytkowaniu wieczystym. Nie stoi na przeszkodzie, aby w skład masy upadłości wchodził udział dłużnika w takiej nieruchomości, jeśli tylko był on wcześniej tytułem, który umożliwiał mu zamieszkiwanie.
Sędzia-komisarz ustalając kwotę, która odpowiada przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego powinien wziąć pod uwagę:
- potrzeby mieszkaniowe dłużnika, w tym liczbę osób pozostających z upadłym we wspólnym gospodarstwie domowym,
- zdolności zarobkowe upadłego,
- sumę uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości,
- opinię syndyka
- przeciętny czynsz najmu lokalu mieszkalnego.
Jeśli fundusze masy upadłościowej na to pozwolą, a lokal mieszkalny/dom wchodzący w skład masy upadłości nie zostały jeszcze zbyte, konsument może uzyskać zaliczkę na poczet kwoty przeznaczonej na czynsz najmu lokalu mieszkalnego. Zaliczkę przyznaje sędzia-komisarz, by umożliwić upadłemu opuszczenie zamieszkiwanej dotychczas nieruchomości.
