Upadłość konsumencka, a zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego

Zgodnie z brzmieniem Art. 49113 Prawo upadłościowe
1. Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.

Mimo tego, że podstawowym celem ustawy jest oddłużenie zasługujących na to konsumentów, w minimalnym stopniu zawarto także element socjalny. Wyraża się to w przekonaniu, że w sytuacji oddania przez dłużnika całego majątku syndykowi, musi mieć on zapewnioną ochronę przed bezdomnością. Art. 49113 ust. 1 PrUp mówi o obowiązku zapewnienia upadłemu dłużnikowi możliwości finansowych na cel wynajmu innego lokalu mieszkalnego na okres od 12 miesięcy do 24 miesięcy. Owa procedura nie jest obligatoryjna, ponieważ wykonywana jest z wymogiem istnienia “konieczności zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu”.

Żeby powstało prawo do wydzielenia upadłemu dłużnikowi sumy, która potrzebna jest na pokrycie kosztów mieszkania, muszą zostać spełnione pewne warunki. W skład masy upadłości musi wchodzić dom lub lokal mieszkalny, zamieszkały przez upadłego w momencie ogłoszenia upadłości. Tytuł własności wynikać może zarówno z własności hipotecznej, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu, jak i odrębnej własności budynku na nieruchomości w użytkowaniu wieczystym. Nie stoi na przeszkodzie, aby w skład masy upadłości wchodził udział dłużnika w takiej nieruchomości, jeśli tylko był on wcześniej tytułem, który umożliwiał mu zamieszkiwanie.

Sędzia-komisarz ustalając kwotę, która odpowiada przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego powinien wziąć pod uwagę:

1. potrzeby mieszkaniowe dłużnika, w tym liczbę osób pozostających z upadłym we wspólnym gospodarstwie domowym,
2. zdolności zarobkowe upadłego,
3. sumę uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości,
4. opinię syndyka
5. przeciętny czynsz najmu lokalu mieszkalnego.

Jeśli fundusze masy upadłościowej na to pozwolą, a lokal mieszkalny/dom wchodzący w skład masy upadłości nie zostały jeszcze zbyte, konsument może uzyskać zaliczkę na poczet kwoty przeznaczonej na czynsz najmu lokalu mieszkalnego. Zaliczkę przyznaje sędzia-komisarz, by umożliwić upadłemu opuszczenie zamieszkiwanej dotychczas nieruchomości.