O dobrodziejstwie, jakim jest upadłość konsumencka, dowiaduje się coraz więcej osób niewypłacalnych, które straciły możliwość skutecznej spłaty swoich zobowiązań. Perspektywa umorzenia długów i rozpoczęcia życia na nowo bez nękających wierzycieli, wezwań do zapłaty i nieustannych telefonów jest obiecująca. Nic więc dziwnego, że z roku na rok liczba składanych wniosków o ogłoszenie upadłości konsumenckiej staje się coraz większa.
Jedną z głównych przesłanek do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest wystąpienie stanu niewypłacalności. Niewypłacalność powstanie, gdy dłużnik nie będzie w stanie regulować swojego wymagalnego zadłużenia.
O jakim zadłużeniu mowa?
Nie wszystkie długi osoby niewypłacalnej podlegają umorzeniu w ramach procedury upadłości konsumenckiej.
Zasadniczo umorzenie będzie obejmowało wszystkie zobowiązania, które powstały zanim nastąpił dzień zgłoszenia konsumenckiej upadłości i nie zostały wykonane w ramach planowanego spłacania wierzycieli. Zarazem dotyczy to tylko tych wierzytelności, które nie zostały umyślnie zatajone przez upadłego, chyba że mimo tego wierzyciel brał swój udział w upadłościowym postępowaniu.
Zgodnie z powyższym, w ramach upadłości konsumenckiej umorzone mogą być np.:
- zobowiązania z instytucji bankowych i pozabankowych; (m.in. kredyty, pożyczki)
- zobowiązania powstałe w związku z prowadzoną wcześniej działalnością gospodarczą (np. zaległości w Urzędzie Skarbowym i Zakładzie Ubezpieczeń społecznych, zobowiązania z niezapłaconych faktur dla kontrahentów);
- zaległości w opłatach za rachunki (m.in. zaległości w opłatach czynszu, prądu, gazu, wody);
- zobowiązania zaciągnięte u osób prywatnych.
Zobowiązania niewymagalne i niepieniężne
Co ważne, z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej, zobowiązania pieniężne, u których nie upłynął jeszcze termin zapłaty świadczenia, stają się wymagalne. Natomiast niepieniężne zobowiązania majątkowe w dniu ogłoszenia upadłości konsumenckiej zmieniają się na zobowiązania pieniężne i od tego momentu stają się płatne, nawet jeśli nie nastąpił jeszcze termin ich wykonania.
Powstanie zobowiązań po ogłoszeniu upadłości
Zobowiązania, które powstały lub zostały zaciągnięte po dniu ogłoszenia upadłości konsumenckiej, także są brane pod uwagę w planowanej spłacie wierzycieli w całej wysokości. Odnosi się to do zobowiązań zaciągniętych przez syndyka, jak również samego upadłego. Takie zobowiązania nie ulegają więc umorzeniu, a ich spłata możliwa jest w ratach, na okres nie dłuższy niż czas trwania wyznaczonego planu spłaty wierzycieli.
Zobowiązania całkowicie wyłączone z możliwości umorzenia
Bez względu na fakt powstania zobowiązań przed dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej, z mocy art. 49121 ust. 2 nie mogą podlegać umorzeniu:
- Zobowiązania mające charakter alimentacyjny (np. zaległe alimenty na dziecko);
- Zobowiązania, które wynikają z: odszkodowań za wywołanie kalectwa lub choroby, z rent, z niezdolności do pracy lub ze śmierci;
- Zobowiązania do zapłaty wynikające nałożonych przez sąd grzywn, jak również zobowiązania do zadośćuczynienia za doznane krzywdy oraz naprawienia szkody;
- Zobowiązania świadczeń pieniężnych lub zapłaty nawiązki, które zostały orzeczone przez sąd w postaci środka karnego lub środka, w którym sprawca poddawany jest próbie;
- Zobowiązania do naprawienia szkód, które wynikają z wykroczenia lub przestępstwa stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem;
- Zobowiązania umyślnie nieujawnione, w przypadku, gdy wierzyciele nie byli obecni w postępowaniu (zobowiązania, które zostały niewyjawione nieumyślnie, np. poprzez zgubienie starych
- dokumentów będą podlegać umorzeniu);
Powyższe wyliczenie stanowi katalog zamknięty. Lista wyłączeń stanowi wyjątek od zasady umorzenia zobowiązań. Oznacza to, że wszystkie pozostałe zobowiązania mogą ulec umorzeniu w trakcie postępowania upadłościowego.
