Plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencka składa się z dwóch etapów. Pierwszy z nich dotyczy spieniężenia majątku konsumenta i ma na celu wstępną spłatę wierzycieli. Ustawodawca przewiduje jednak, że ten etap nie doprowadzi do pełnego zaspokojenia wierzycieli. W związku z tym, postępowanie upadłościowe w stosunku do konsumenta nie skończy się z momentem wyczerpania się jego majątku. Realizacja głównego celu postępowania upadłościowego w formie spłaty wierzycieli będzie kontynuowane w stadium realizacji planu spłaty wierzycieli.

Plan spłaty wierzycieli ustalany jest przez sąd. Określa on zakres i czas spłacania przez upadłego zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w fazie likwidacyjnej.

Ustalając plan spłaty, sąd bierze pod uwagę okoliczności dotyczące upadłego. Są to kluczowe kryteria, na które składają się możliwości zarobkowe upadłego, jego potrzeby życiowe, fakt czy na jego utrzymaniu pozostają inne osoby. Istotna jest również realność zaspokojenia wierzycieli podczas realizacji planu spłaty w obliczu tych okoliczności.

36 miesięcy – maksymalny okres, na który może zostać ustalony plan spłaty wierzycieli

Planem spłaty wierzycieli objęte są zobowiązania sprzed ogłoszenia upadłości, które uznane zostały na liście wierzytelności, jak i zobowiązania powstałe podczas postępowania. Natomiast zobowiązania powstałe po ogłoszeniu upadłości nie ulegają umorzeniu w następstwie wykonania planu spłaty. Tak samo traktowane są koszty postępowania upadłościowego, które tymczasowo pokrywa Skarb Państwa.

Zmiana planu spłaty wierzycieli

Wyróżnia się zmianę na korzyść dłużnika, jak i wierzyciela. Pierwsza przejawiać się może w zmniejszeniu zakresu zobowiązań, które mają zostać wykonane albo w wydłużeniu okresu spłaty i zmniejszeniu wysokości rat, częstotliwości rat, lub zastosowaniu okresu wolnego od obowiązku dokonywania płatności.

Zmiana na korzyść wierzycieli musi być poparta istotnym polepszeniem sytuacji majątkowej dłużnika. Zwiększenie wynagrodzenia za pracę albo dochodów z prowadzonej osobiście działalności zarobkowej nie będą podstawą do zmiany planu spłaty. Zmiana natomiast będzie zasadna, gdy sytuacja majątkowa upadłego zmieni się w istotny sposób. Np. w wyniku otrzymania spadku, darowizny, odszkodowania albo wygranej w grze losowej.

Wykonanie planu spłaty

Gdy upadły w sposób należyty wykona plan spłaty wierzycieli, sąd upadłościowy wyda postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty oraz o umorzeniu zobowiązań upadłego, które powstały przed nim ogłoszenia upadłości i nie zostały wykonane w wyniku planu spłaty wierzycieli.

Źródła:
– A.J. Witosz, Plan spłaty wierzycieli w upadłości konsumenckiej, MOP 2010, nr 10;
– A. Hrycaj, A.J. Witosz, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, SPH T. 6 2016;