Masa upadłości – składniki i wyłączenia

Co do zasady, na masę upadłości składa się cały majątek upadłego, który należy do niego w dniu ogłoszenia upadłości oraz został nabyty w toku postępowania upadłościowego. Wobec tego majątku upadły staje się w całości pozbawiony zdolności wykonywania uprawnień, które stanowią podstawowe cechy własności. Chodzi tu o przedmiotowe uprawnienia, składające się z władania oraz zarządzania majątkiem, jak też korzystanie i rozporządzanie majątkiem. Wszystkie te czynności wykonuje syndyk pod nadzorem sędziego-komisarza. W wyjątkowych sytuacjach, opierając się na pisemnym upoważnieniu syndyka, upadły ma możliwość dokonać sprzedaży ruchomości, która wchodzi w skład masy upadłości.

Zgodnie z treścią przepisów art. 69 ust. 1 i 3 PrUp, aby ustalić skład masy upadłości konsumenckiej, należy dokonać sporządzenia spisu inwentarza, jak też spisu należności. Realizuje się je na podstawie:

1. „ksiąg upadłego”, a mianowicie rejestrów publicznych i ksiąg wieczystych;
2. „dokumentów bezspornych”, czyli dokumentów urzędowych oraz dokumentów, o których mowa w art. 95 ust. 1 PrBank;
3. stanu posiadania rzeczy w momencie ogłoszenia upadłości;

Wedle literalnego brzmienia art. 57 ust. 1 i art.  art. 49110 ust. 2, upadły jest zobowiązany do wydania syndykowi całego majątku. Jednak przez wzgląd na aspekty humanitarne oraz społeczno-gospodarcze, upadłemu do swobodnej dyspozycji pozostawia się szereg przedmiotów1.

Zgodnie z art. 829-835 KPC w zw. Z art. 63 ust. 1 PrUp w zw. Z art. 4912 PrUp, do masy upadłości nie wchodzą, więc powinny być zostawione dłużnikowi do swobodnej dyspozycji m.in.:

1. przedmioty urządzenia domowego, takie jak bielizna, pościel, ubranie codzienne, niezbędne dłużnikowi i będących na jego utrzymaniu członków rodziny, jak również odzież niezbędna do pełnienia służby albo wykonywania zawodu;
2. narzędzia i inne przedmioty, które są niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika, jak też surowce konieczne do produkcji na okres jednego tygodnia, wyłączając pojazdy mechaniczne;
3. w przypadku gdy dłużnik pobiera okresową stałą płacę – kwota pieniędzy odpowiadająca niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty; w przypadku dłużnika, który nie otrzymuje stałej płacy – kwota niezbędna dla niego i jego członków rodziny na utrzymanie przed dwa tygodnie;
4. przedmioty konieczne do nauki, odznaczenia, papiery osobiste, przedmioty kultu religijnego, przedmioty codziennego użytku mające znaczną wartość użytkową dla dłużnika;
5. świadczenia w naturze i sumy przeznaczone na pokrycie wyjazdów lub wydatków służbowych;
6. kwoty przyznane przez Skarb Państwa na szczególne cele, np. Stypendia;
7. odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych i świadczenia z ubezpieczeń osobowych , w określonych granicach;
8. świadczenia z pomocy społecznej;
9. wynagrodzenie za pracę upadłego w części, która nie podlega zajęciu (co do zasady 50% wynagrodzenia nie podlega egzekucji, przy czym kwota pozostająca dłużnikowi nie może być mniejsza od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę). Odnosi się to również do zasiłków dla bezrobotnych, dodatków aktywizacyjnych, stypendiów i dodatków szkoleniowych, uposażeń posłów oraz senatorów, wynagrodzeń członków spółdzielni i wszystkich świadczeń, które się powtarzają, a ich celem jest zapewnienie utrzymania;
10. świadczenia alimentacyjne, rodzinne, dodatki pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, rodzinne, a także świadczenia z pomocy społecznej.